Change language: English

De meeste mensen verbinden de Nederlandse badplaats Zandvoort met het huidige permanente Circuit Zandvoort. Doch minder bekend is het Zandvoort stratencircuit dat voor het eerst in 1939 werd gebruikt…

De voorgeschiedenis van de autosport in Nederland

Aan het einde van de 19e eeuw, de beginjaren van de autosport, werden er voornamelijk races van stad naar stad georganiseerd. Frankrijk was de bakermat van deze interstedelijke races. Nederland maakte voor het eerst kennis met de autosport in 1898 tijdens de race Parijs-Amsterdam-Parijs.

Zandvoort stratencircuit 1939

In 1903 vinden tijdens de race Parijs-Madrid vele ongelukken plaats met dodelijke slachtoffers. Eén van hen was Marcel Renault, stichter van de bekende Franse autofirma. Dit betekende het einde van de interstedelijke races en men zocht naar alternatieven. De circuits ontstonden.

In Nederland werden er enkele “races” gehouden in Scheveningen waarbij een bepaalde afstand afgelegd moest worden. Niet lang daarna legde de eerste wereldoorlog het autosportgebeuren stil. In de jaren na de oorlog gebeurde er weinig op autosport gebied in Nederland. Dit terwijl het in andere landen juist opbloeide.

Zandvoort stratencircuit 1939

In navolging van de omliggende landen waar nieuwe circuits werden geopend, zoals Spa-Francorchamps in België en de Nürburgring in Duitsland, ontstonden er ook in Nederland plannen om een circuit aan te leggen. Deze plannen zijn echter echter nooit van de grond gekomen.

Het ontstaan van het Zandvoort stratencircuit

Eind jaren 30 komt in Zandvoort de uiterst actieve burgemeester H. van Alphen op het idee om in zijn badplaats autoraces te laten verrijden. Omdat het bouwen van een permanent circuit op dat moment veel te duur was werd gezocht naar een geschikt stratentraject. Dat werd gevonden in een nog in aanbouw zijnde uitbreiding ten noorden van Zandvoort.

Zandvoort stratencircuit plattegrond
Klik op de plattegrond voor een rondje over het stratencircuit.

De KNAC steunde de plannen en er werden houten tribunes langs het parcours gebouwd en er werd een pits gecreëerd. Op 2 juni 1939 werden de trainingen gehouden en op 3 juni vonden de allereerste races in Zandvoort plaats. Het waren tevens de allereerste echte autoraces in Nederland.

De layout van het Zandvoort stratencircuit

Het parcours was 2,284 km lang en had grofweg de vorm van een acht met een kleine en een grote lus. Het was een erg bochtig en smal circuit met twee “langere” rechte stukken waarop het erg moeilijk inhalen was.

Een erg typisch punt was de kruising Vondellaan-Van Lennepweg. Hier ging men beide keren vanaf de Vondellaan de Van Lennepweg op waardoor de auto’s in feite recht op elkaar afreden, de afzetting bestond uit strobalen…

Zandvoort stratencircuit 1939
Een blik vanaf de tribune, op achtergrond is de kruising met de afzetting van strobalen te zien.

De races van 1939 met demonstraties van Mercedes en Auto-Union

Op zaterdag 3 juni verschenen er ruim 58 coureurs aan de start in 5 verschillende klassen. Het raceprogramma was gevuld met toerwagen- en sportwagenraces en uit Duitsland waren Hans Stuck Sr., met zijn Auto-Union, en Manfred Von Brauchitsch, met zijn Mercedes, gekomen voor een demonstratie. Deze twee Duitse automerken overheersten in die tijd de Grand Prix races.

Na een reeks toerwagenraces was het de beurt aan Hans Stuck Sr. om met zijn speciaal voor snelheidsrecords gebouwde Auto-Union, welke bij tests op de Duitse Autobahn een snelheid van 400 km per uur had gehaald, een demonstratie te geven. Het publiek dat in die tijd nog helemaal niet aan snelheid was gewend keek zich de ogen uit.

Zandvoort stratencircuit 1939
Start sportklasse boven 1500 cc met Piet Nortier (nr 49) op pole.

Na de demonstratie verschenen de sportwagens aan de start voor de langste race van de dag over 45 ronden waarvoor 1 1/2 uur was uitgetrokken. Piet Nortier wist deze race, na een spannend gevecht met Breeman, te winnen en ontving de beker uit handen van Prins Bernhard.

Tot slot gaf Manfred Von Brauchitsch nog een demonstratie met zijn Mercedes-Benz rennwagen. Op het korte bochtige parcours wist hij een gemiddelde snelheid van 103 km per uur te halen.

Zandvoort stratencircuit 1939

Na deze geslaagde dag was burgemeester H. van Alphen ervan overtuigd dat er een permanent circuit in zijn badplaats moest komen. Echter niet lang daarna brak de tweede wereldoorlog uit.

Het Zandvoort stratencircuit na de Tweede Wereldoorlog

Na de oorlog is het oude stratencircuit nog twee keer gebruikt, op 18 augustus 1946 organiseerde de KNMV hier een nationale motorrace en een jaar later nog eens. Toen in 1948 het permanente circuit, Circuit Park Zandvoort, werd geopend was het stratencircuit overbodig geworden.

Zandvoort stratencircuit 1939
Een pechgeval voor de Amersfoorter J.L. Molenaar met zijn MG.

Zandvoort stratencircuit 1939 - Demonstratie door Manfred von Brauchitsch in de Mercedes ZilverpijlBoven een foto van de demonstratie van Manfred Von Brauchitsch in zijn Mercedes op de Vondellaan. Op onderstaande foto zie je dezelfde plaats, thans bungalowpark, anno nu!
Zandvoort stratencircuit anno nu

Het Zandvoort stratencircuit anno nu…

Het grootste gedeelte van het oude stratencircuit ligt er nog steeds, hoewel het op sommige plaatsen nauwelijks is voor te stellen dat het ooit als racebaan is gebruikt. Van het slingerende gedeelte van de Vondellaan ligt alleen het begin er nog, op de plaats waar de slingers lagen is eind 1989 een bungalowpark verrezen.

De slingers zijn nog enigszins herkenbaar aan een pad dat vrijwel hetzelfde traject volgt. Het doodlopende gedeelte vormt nog altijd de toegang tot de parkeerterrein van het in 1948 geopende permanente circuit en sinds enkele jaren ook de toegang tot de nieuwe slipschool.

Zie ook: Het stratencircuit van Zandvoort – Een ronde >>

Zandvoort stratencircuit 1939The picture above and the picture below show the same street corner!
Zandvoort stratencircuit anno nu

© Tekst & actuele foto’s: Herman Liesemeijer Historische foto’s: Rob Petersen

Wat is jouw mening over dit circuit?

Abonneer op ons YouTube-Kanaal: youtube.com/circuitsofthepast